საქართველოში კრიმინოგენული ვითარება ძალიან გამწვავდა. ამის მიზეზად, ბოლო დროს განხორციელებულ არაერთ ამინისტიას ასახელებენ. გათავისუფლებულთა ერთი ნაწილი, თავისუფალია და “ძველ ხელობას“ აგრძელებს. როგორც თბილისში ამბობენ, ყაჩაღები მსხვერპლად ძირითადად ქალებს ირჩევენ, რადგან მათი გაძარცვა უფრო ადვილია. გარდა ამისა, ძვირფასეულაბას პირველ რიგში სწორედ ქალები ატარებენ ხოლმე.
შოთა ლაფერაძე, ფილოლოგი: - “ქართველი კაცი ოდითგანვე სხვა მნიშვნელოვან ფუნქციებთან ერთად, ქალის დამცველისა და ერთგვარი პირადი მცველის მოვალეობასაც კისრულობდა, ანუ თამამად შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოში კაცის მხრიდან ქალის დაცულობის ხარისხი ყოველთვის მაღალი იყო და არც ანგლოსაქსურ ჯენტლმენობას, ანდა ლათინურ გულმაგრობას ჩამოუვარდებოდა რაიმეთი.
ერთი კვირის წინ, ავლაბარში ჩემი თვალით ვნახე ერთმა ახლგაზრდა კაცმა თავისი საცოლის თუ დანიშნული გოგონას გულისთვის რამხელა გმირობა გამოამჟღავნა. ხუთი შეიარაღებული მძარცველის წინაშეც კი არ დაუხევია უკან და სასტიკად სცემა ისინი. მე ამ ამბავმა, ქართველებისთვის საამაყო წიგნის “ვეფხისტყაოსნის” შინაარსი გამახსენა, სადაც ქალის სიყვარულის გამო ქართველი მამაკაცი დიდი დაბრკოლებების გადალახვაზეა მზად”.
გარეუბანთა ვნებანი
გოგონების უმეთვალყურეოდ გაშვებისთვის ყველაზე სახიფათო ადგილებია ძირითადად ქალაქის გარეუბნები. მით უმეტეს როდესაც ბნელა და ამ ადგილებში ხანდახან გარე განათება არაა. ბნელი სადარბაზოები და ვიწრო, კერძო დასახლებების “შუკები” “მშვენიერი” თავშესაყარია მძარცველების, ანდა სექსუალური მოძალადეებისთვის, რომელთა ნაკლებობასაც სამწუხაროდ ბოლო დროს ნამდვილად არ უჩივის თბილისი. ასეთი ადგილები პოლიციისათვის ძალზე ძნელი საკონტროლებელია და როგორც ირკვევა, სხვადასხვა ტიპის დანაშაულებათა რაოდენობის 80% გარეუბანში მომხდარ შემთხვევბზე მოდის.
გია კაკაბაძე, ყოფილი პოლიციელი: - “თუ კი ქალის ბნელ ადგილებში მარტოს ღამეული გასვლა აუცილებელია, ვურჩევდი, რომ მან წინასაწარ გააფრთხილოს თავის მისვლასთან დაკავშირებით ის ადამიანები, რომელთანაც მიემგზავრება და სხვასთან შედარებით განათებული ადგილიდან მიაცილებინოს თავი დანიშნულების ადგილამდე. ანდა ამ ამბისათვის ყველაზე ნაკლებადსახიფათო სატრანსპორტო საშუალებით – ტაქსით ისარგებლოს და თავი უშუალოდ იმ სახლის კარამდე მიაყვანინოს, სადაც მიემგზავრება.
თავის დროზე, ჩვენი მრავალი კვლევის მიუხედავად, ამ ორ ვარიანტზე ეფექტური გამოსავალი ვერ მოვიძიეთ”
მეტროს არ ენდოთ
ალბათ ყველას გსმენიათ მეტროპოლიტენში ყველას თვალწინ მომხდარი ყაჩაღობის შემთხვევებთან დაკავშირებული ამბები და ამ შემთხვევების მსხვერპლი, როგორც წესი, ძირითადად ახალგაზრდა გოგონები ხდებიან. ყველას კარგად აქვს გათავისებული, რომ ძალადობა შესაძლებელია ადრე თუ გვიან, მათაც შეიძლება დაატყდეთ, მაგრამ ამის საწინააღმდეგო ზომების მიღება მაინც საკმაოდ რთულია.
მეტროპოლიტენში მოძალადეების მეთოდები საკმაოდ მარტივია. ერთი ან რამდენიმე კაცისგან შემდგარი მძარცველების ჯგუფი ჯერ კიდევ მატარებლის ვაგონშივე ამოიღებს მიზანში მარტომყოფ გოგონას, რომელსაც ყელზე, თითზე ან ყურზე ძვირფასი სამკაული უკეთია. რომელიმე მათთვის ნაკლებად სახიფათო სადგურში ვაგონის კარის დახურვამდე რამდენიმე წამიღა რომ არის დარჩენილი, მისცვივდებიან გოგონას და უსწრაფესად გლიჯავენ სხეულიდან ძვირფას ნივთებს.
ხოლო როდესაც უკვე ვაგონის გარეთ გარბიან, კარიც იკეტება და რამდენმა ადამიანმაც არ უნდა მოინდომოს შეურაცყოფილი ქალის გამოსარჩლება, ყველაფერი უკვე გვიანაა და მატარებელიც იძვრება. ამ დროს მოძალადეები არაფერს ერიდებიან, ბაქნიდან თითის ბებუთით მოჭრით დაწყებული, საყურის სწრაფად ვერმოხსნის გამო, ყურის ჩამოხევით დამთავრებული. ყველაზე მეტად გავრცელებული ეს უკანასკნელი შემთხვევაა.
სპეციალისტები მეტროპოლიტენში თავდაცვის სამ აუცილებელ წესს გვთავაზობენ:
1. .მეტროთი მიმავალი ქალი უმჯობესია რაც შეიძლება შორს დადგეს ვაგონიდან გამავალი კარისაგან. ამ შემთხვევაში მოძალადეების სწრაფად ვაგონიდან გაქცევის ალბათობა მცირდება.
2. ასევე ძალიან კარგია, თუ თქვენ ახლობელ ქალებს ურჩევთ, რომ მაქსიმალურად მოერიდონ მეტროპოლიტენში ძვირფასი სამკაულების ყველას დასანახად გამოჩენას. უმჯობესია, საღამოობით, მეტროში ჩასვლის წინ ყველა ძვირფასეულობას დროებით მაინც მოიხსნიან.
3. უმჯობესია, თუ ქალი მეტროპოლიტენით მგზავრობისას პოლიციისა თუ სამხედრო ფორმიან მამაკაცებთან დაიკავებს ადგილს. თვითონ მძარცველებიც ძალიან ერიდებიან «ფორმიანების» თვალწინ ძალადობას.
სამარშრუტო ტაქსების იდუმალება
ასევე არანაკლებ სახიფათოდაა მიჩნეული ეულად მიმავალი გოგონების სამარშრუტო ტაქსებით საღამოობით მგზავრობა. როგორც ჩვენთან საუბარში რამდენიმე თვითმხილველმა განაცხადა, მძარცველებთან ხშირად თვითონ მძღოლებიც კი არიან შეკრულები და მათგან გარკვეულ წილებსაც იღებენ. თუმცა, ჩვენი ქართველი მამაკაცებისთვის მნიშვნელოვანი პრობლემა უფრო სხვა რაღაცაში მდგომარეობს, ანუ გამოვარკვიოთ ის, თუ კერძოდ რა შემთხვევაში შეიძლება შეექმნას საფრთხე ჩვენს ახლობელ გოგონებს.
სამარშრუტო ტაქსებით ღამით მგზავრობისას კი, როგორც ავღნიშნეთ, საფრთხე უამრავი მხრიდან შეიძლება იყოს მოსალოდნელი-წვრილი, ჯიბის ქურდობიდან დაწყებული, გაძარცვის უფრო ფართო და მასიური შემთხვევბით დამთავრებული. ამ მხრივ ყველაზე გავრცელებული ძალადობრივი ხერხი კი შემდეგში მდგომარეობს:
მეტროპოლიტენის შემთხვევის მსგავსად, მოძალადე “მარშუტკაში” მჯდომ წინასწარ “შეგულებულ” მსხვერპლს ჯერ აკვირდება, შემდეგ კი ისიც იმ გაჩერებაზე ჩადის, სადაც გოგონამ გააჩერა მანქანა. იქიდან გამომდინარე, რომ მძრაცველმა თავიდანვე კარგად იცის იმ მარშრუტის ყველა გაჩერება და გზაზე არსებული მისთვის საჭირო “მიყუჩებული” ადგილებიც ეგულება, მისთვის გეგმის განხორციელება უკვე აღარანაირ პრობლემას არ წარმოადგენს. ქალის პირზე ხელის აფარებით, ძალით გადათრევას და გაძარცვას, ანდა უფრო უარესს გაუპატიურებასაც აღარაფერი დაუდგება წინ. როგორც ხედავთ ძალადობის ეს ხერხებიც საკმაოდ კარგადაა მოფიქრებული და არანაკლებ სახიფათოა.
სამარშრუტო ტაქსებთან დაკავშირებულ უსიამოვნო შემთხვევებისგან თავის ასარიდებელ რამდენიმე რჩევა შემოგთავაზოთ:
– იმ ადგილიდან, საიდანაც ქალი უნდა გამოემგზავროს “მარშუტკით”, სჯობს თქვენ, ანდა გოგონას რომელიმე ნათესავმა მამაკაცმა დაიზღვიოს თავი და როგორც ბოლო დროს თბილისშია გავრცელებული, გოგონა მძღოლს “ჩააბაროს” ადგილზე მშვიდად მიყვანის იმედად. ამ შემთხვევაში მძღოლი თავად გრძნობს დიდ პასუხისმგებლობას და შესაძლო გართულების შიშით მართლაც ტოველნაირად ცდილობს თქვენი თხოვნის ბოლომდე შესრულებას.
– ასევე უმჯობესი იქნება, გოგონას გამგზავრების წინ თუნდაც სამარშრუტო ტაქსის მგზავრებში თუ აარჩევთ მეტ-ნაკლებად სანდო მგზავრს (ან თუნდაც ქალს), რომელიც თქვენს რჩეულს ადგილამდე თანამგზავრობას გაუწევს.
– და ბოლოს “სიფრთხილეს თავი არ სტკივას” ლოზუნგის მთელი გაგებით თუ მივუდგებით ამ პრობლემას, რაც პირველ რიგში იმით გამოიხატება, რომ ე.წ. “გაზავოი” ან რაიმე ამ ტიპის იარაღი თქვენთვის კი არ შეიძინოთ, არამედ რჩეულ მანდილოსანს გადაულოცოთ. ყველაზე მეტად ხომ მათ ესაჭიროებათ დაცვა.
შოთა ლაფერაძე, ფილოლოგი: - “ქართველი კაცი ოდითგანვე სხვა მნიშვნელოვან ფუნქციებთან ერთად, ქალის დამცველისა და ერთგვარი პირადი მცველის მოვალეობასაც კისრულობდა, ანუ თამამად შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოში კაცის მხრიდან ქალის დაცულობის ხარისხი ყოველთვის მაღალი იყო და არც ანგლოსაქსურ ჯენტლმენობას, ანდა ლათინურ გულმაგრობას ჩამოუვარდებოდა რაიმეთი.
ერთი კვირის წინ, ავლაბარში ჩემი თვალით ვნახე ერთმა ახლგაზრდა კაცმა თავისი საცოლის თუ დანიშნული გოგონას გულისთვის რამხელა გმირობა გამოამჟღავნა. ხუთი შეიარაღებული მძარცველის წინაშეც კი არ დაუხევია უკან და სასტიკად სცემა ისინი. მე ამ ამბავმა, ქართველებისთვის საამაყო წიგნის “ვეფხისტყაოსნის” შინაარსი გამახსენა, სადაც ქალის სიყვარულის გამო ქართველი მამაკაცი დიდი დაბრკოლებების გადალახვაზეა მზად”.
გარეუბანთა ვნებანი
გოგონების უმეთვალყურეოდ გაშვებისთვის ყველაზე სახიფათო ადგილებია ძირითადად ქალაქის გარეუბნები. მით უმეტეს როდესაც ბნელა და ამ ადგილებში ხანდახან გარე განათება არაა. ბნელი სადარბაზოები და ვიწრო, კერძო დასახლებების “შუკები” “მშვენიერი” თავშესაყარია მძარცველების, ანდა სექსუალური მოძალადეებისთვის, რომელთა ნაკლებობასაც სამწუხაროდ ბოლო დროს ნამდვილად არ უჩივის თბილისი. ასეთი ადგილები პოლიციისათვის ძალზე ძნელი საკონტროლებელია და როგორც ირკვევა, სხვადასხვა ტიპის დანაშაულებათა რაოდენობის 80% გარეუბანში მომხდარ შემთხვევბზე მოდის.
გია კაკაბაძე, ყოფილი პოლიციელი: - “თუ კი ქალის ბნელ ადგილებში მარტოს ღამეული გასვლა აუცილებელია, ვურჩევდი, რომ მან წინასაწარ გააფრთხილოს თავის მისვლასთან დაკავშირებით ის ადამიანები, რომელთანაც მიემგზავრება და სხვასთან შედარებით განათებული ადგილიდან მიაცილებინოს თავი დანიშნულების ადგილამდე. ანდა ამ ამბისათვის ყველაზე ნაკლებადსახიფათო სატრანსპორტო საშუალებით – ტაქსით ისარგებლოს და თავი უშუალოდ იმ სახლის კარამდე მიაყვანინოს, სადაც მიემგზავრება.
თავის დროზე, ჩვენი მრავალი კვლევის მიუხედავად, ამ ორ ვარიანტზე ეფექტური გამოსავალი ვერ მოვიძიეთ”
მეტროს არ ენდოთ
ალბათ ყველას გსმენიათ მეტროპოლიტენში ყველას თვალწინ მომხდარი ყაჩაღობის შემთხვევებთან დაკავშირებული ამბები და ამ შემთხვევების მსხვერპლი, როგორც წესი, ძირითადად ახალგაზრდა გოგონები ხდებიან. ყველას კარგად აქვს გათავისებული, რომ ძალადობა შესაძლებელია ადრე თუ გვიან, მათაც შეიძლება დაატყდეთ, მაგრამ ამის საწინააღმდეგო ზომების მიღება მაინც საკმაოდ რთულია.
მეტროპოლიტენში მოძალადეების მეთოდები საკმაოდ მარტივია. ერთი ან რამდენიმე კაცისგან შემდგარი მძარცველების ჯგუფი ჯერ კიდევ მატარებლის ვაგონშივე ამოიღებს მიზანში მარტომყოფ გოგონას, რომელსაც ყელზე, თითზე ან ყურზე ძვირფასი სამკაული უკეთია. რომელიმე მათთვის ნაკლებად სახიფათო სადგურში ვაგონის კარის დახურვამდე რამდენიმე წამიღა რომ არის დარჩენილი, მისცვივდებიან გოგონას და უსწრაფესად გლიჯავენ სხეულიდან ძვირფას ნივთებს.
ხოლო როდესაც უკვე ვაგონის გარეთ გარბიან, კარიც იკეტება და რამდენმა ადამიანმაც არ უნდა მოინდომოს შეურაცყოფილი ქალის გამოსარჩლება, ყველაფერი უკვე გვიანაა და მატარებელიც იძვრება. ამ დროს მოძალადეები არაფერს ერიდებიან, ბაქნიდან თითის ბებუთით მოჭრით დაწყებული, საყურის სწრაფად ვერმოხსნის გამო, ყურის ჩამოხევით დამთავრებული. ყველაზე მეტად გავრცელებული ეს უკანასკნელი შემთხვევაა.
სპეციალისტები მეტროპოლიტენში თავდაცვის სამ აუცილებელ წესს გვთავაზობენ:
1. .მეტროთი მიმავალი ქალი უმჯობესია რაც შეიძლება შორს დადგეს ვაგონიდან გამავალი კარისაგან. ამ შემთხვევაში მოძალადეების სწრაფად ვაგონიდან გაქცევის ალბათობა მცირდება.
2. ასევე ძალიან კარგია, თუ თქვენ ახლობელ ქალებს ურჩევთ, რომ მაქსიმალურად მოერიდონ მეტროპოლიტენში ძვირფასი სამკაულების ყველას დასანახად გამოჩენას. უმჯობესია, საღამოობით, მეტროში ჩასვლის წინ ყველა ძვირფასეულობას დროებით მაინც მოიხსნიან.
3. უმჯობესია, თუ ქალი მეტროპოლიტენით მგზავრობისას პოლიციისა თუ სამხედრო ფორმიან მამაკაცებთან დაიკავებს ადგილს. თვითონ მძარცველებიც ძალიან ერიდებიან «ფორმიანების» თვალწინ ძალადობას.
სამარშრუტო ტაქსების იდუმალება
ასევე არანაკლებ სახიფათოდაა მიჩნეული ეულად მიმავალი გოგონების სამარშრუტო ტაქსებით საღამოობით მგზავრობა. როგორც ჩვენთან საუბარში რამდენიმე თვითმხილველმა განაცხადა, მძარცველებთან ხშირად თვითონ მძღოლებიც კი არიან შეკრულები და მათგან გარკვეულ წილებსაც იღებენ. თუმცა, ჩვენი ქართველი მამაკაცებისთვის მნიშვნელოვანი პრობლემა უფრო სხვა რაღაცაში მდგომარეობს, ანუ გამოვარკვიოთ ის, თუ კერძოდ რა შემთხვევაში შეიძლება შეექმნას საფრთხე ჩვენს ახლობელ გოგონებს.
სამარშრუტო ტაქსებით ღამით მგზავრობისას კი, როგორც ავღნიშნეთ, საფრთხე უამრავი მხრიდან შეიძლება იყოს მოსალოდნელი-წვრილი, ჯიბის ქურდობიდან დაწყებული, გაძარცვის უფრო ფართო და მასიური შემთხვევბით დამთავრებული. ამ მხრივ ყველაზე გავრცელებული ძალადობრივი ხერხი კი შემდეგში მდგომარეობს:
მეტროპოლიტენის შემთხვევის მსგავსად, მოძალადე “მარშუტკაში” მჯდომ წინასწარ “შეგულებულ” მსხვერპლს ჯერ აკვირდება, შემდეგ კი ისიც იმ გაჩერებაზე ჩადის, სადაც გოგონამ გააჩერა მანქანა. იქიდან გამომდინარე, რომ მძრაცველმა თავიდანვე კარგად იცის იმ მარშრუტის ყველა გაჩერება და გზაზე არსებული მისთვის საჭირო “მიყუჩებული” ადგილებიც ეგულება, მისთვის გეგმის განხორციელება უკვე აღარანაირ პრობლემას არ წარმოადგენს. ქალის პირზე ხელის აფარებით, ძალით გადათრევას და გაძარცვას, ანდა უფრო უარესს გაუპატიურებასაც აღარაფერი დაუდგება წინ. როგორც ხედავთ ძალადობის ეს ხერხებიც საკმაოდ კარგადაა მოფიქრებული და არანაკლებ სახიფათოა.
სამარშრუტო ტაქსებთან დაკავშირებულ უსიამოვნო შემთხვევებისგან თავის ასარიდებელ რამდენიმე რჩევა შემოგთავაზოთ:
– იმ ადგილიდან, საიდანაც ქალი უნდა გამოემგზავროს “მარშუტკით”, სჯობს თქვენ, ანდა გოგონას რომელიმე ნათესავმა მამაკაცმა დაიზღვიოს თავი და როგორც ბოლო დროს თბილისშია გავრცელებული, გოგონა მძღოლს “ჩააბაროს” ადგილზე მშვიდად მიყვანის იმედად. ამ შემთხვევაში მძღოლი თავად გრძნობს დიდ პასუხისმგებლობას და შესაძლო გართულების შიშით მართლაც ტოველნაირად ცდილობს თქვენი თხოვნის ბოლომდე შესრულებას.
– ასევე უმჯობესი იქნება, გოგონას გამგზავრების წინ თუნდაც სამარშრუტო ტაქსის მგზავრებში თუ აარჩევთ მეტ-ნაკლებად სანდო მგზავრს (ან თუნდაც ქალს), რომელიც თქვენს რჩეულს ადგილამდე თანამგზავრობას გაუწევს.
– და ბოლოს “სიფრთხილეს თავი არ სტკივას” ლოზუნგის მთელი გაგებით თუ მივუდგებით ამ პრობლემას, რაც პირველ რიგში იმით გამოიხატება, რომ ე.წ. “გაზავოი” ან რაიმე ამ ტიპის იარაღი თქვენთვის კი არ შეიძინოთ, არამედ რჩეულ მანდილოსანს გადაულოცოთ. ყველაზე მეტად ხომ მათ ესაჭიროებათ დაცვა.
[ლევან სეფისკვერაძე, presa.ge]
